In elk van de hoofdstukken tuinbouw, energie en smart grid een aantal voorbeelden van projecten waar ik in het verleden aan heb meegewerkt; als ontwerper, als architect, of als projectleider.
Sommige (ondertussen soms meer dan 20 jaar oude) ideeën zijn nog steeds in geüpdate producten verkrijgbaar. Andere producten zijn ondertussen vervangen door een volledig nieuwe opvolger, en sommige vervangen omdat de techniek achterhaald en/of te duur werd.
En helaas, sommige projecten halen het productiestadium niet: soms lukt het gewoon niet om iets voor een acceptabele prijs te produceren, of is de leeuw (je concurrent) je te snel af, of zijn de beren (de technische problemen) sterker dan vooraf ingeschat. Dan moet je bijtijds je verlies nemen, en zorgen dat je leert van de opgedane ervaring.

De drie onderwerpen tuinbouw, energie en smart grid lijken op het eerste gezicht vrij uiteenlopend, maar ik heb er meestal geen moeite mee om me snel in een nieuw onderwerp of aspect te verdiepen. Voor mij is het altijd belangrijk om voldoende inhoudelijke kennis van een bepaald project te hebben, omdat de organisatie van het project dan soepeler verloopt en de kwaliteit misschien wel verdubbeld.
En: leren blijft leuk, hoe meer kennis, hoe meer begrip van de achterliggende wereld!

Hoe dan ook: lees de praatjes, en klik de (rood omrande) plaatjes.

projectmanagement

Projectmanagement is de kunst om een project, vaak dwars door verschillende afdelingen of bedrijven heen, tot een goed einde te brengen.
Er zijn verschillende methodieken om projecten (en dan niet alleen innovatie projecten) te managen. Op het ogenblik is Prince-II erg in trek. Maar veel bedrijven houden er hun eigen systeem op na.

Waar het altijd om gaat: plannen, risico's onderkennen, rapporteren. Overleggen met de opdrachtgevers, en met de uitvoerders. Prioriteiten weten te stellen binnen tijd, budget, en inhoud. Slim organiseren. En de opdrachtgever bijtijds en adekwaat op de hoogte houden.
En de minder leuke zaken: bijsturen waar het project dreigt af te dwalen. Knopen doorhakken als het mis dreigt te gaan. Soms pijnlijke keuzes maken.

Dit alles vereist een goed inzicht in de essentie van een project. En in de prioriteiten van de opdrachtgever. Begrip van de details is niet perse nodig, maar wel een pre. Zolang de projectmanager maar niet alle details zelf probeert op te lossen - dat leidt te vaak tot overbelasting en kortsluiting.

Maar wat in de methodieken zelden tot uitdrukking komt is het allerbelangrijkste: mensen motiveren en sturen. Gemotiveerde medewerkers managen zichzelf. En als ze de essentie van een project begrijpen, sturen ze zichzelf ook. Dat scheelt een hoop problemen. En tijd.

Voor voorbeelden van project die ik gemanaged heb: zie de volgende hoofdstukken tuinbouw, energie en smart grid.

consultancy

Consultancy is de kunst om de klant datgene te verkopen wat hij eigenlijk zelf al weet. En dat tegen een aantrekkelijk uurloon natuurlijk.

De klant is niet altijd in staat om de kennis zodanig te formuleren dat hij de beslissingen kan nemen. Hij (of zij) weet zelfs niet altijd de kernvraag scherp te formuleren.
En de werkelijkheid is natuurlijk nooit zo simpel als de inleidende one-liner. De kennis is niet altijd in het bedrijf aanwezig. Of de kennis is wel aanwezig, maar 'verpakt' in mensen en niet zo makkelijk op papier te krijgen. Niet voor niets behoren kennissystemen tot de meest lucratieve informatie-systemen - mits eenmaal gevuld…
En tenslotte moet je natuurlijk netjes, en vooral begrijpelijk, formuleren wat je uiteindelijk geconcludeerd hebt.

Samengevat bestaat de taak als consultant voor mij uit drie delen:

• bepalen welke vraag de klant eigenlijk beantwoord wil hebben
• de benodigde kennis boven water halen en structureren
• een advies formuleren

Oh ja, wat betreft dat aantrekkelijke uurloon: daar heb ik regelmatig een andere kijk op dan de opdrachtgever. Maar dat is zelden doorslaggevend.

Voorbeelden van consultancy in de volgende hoofdstukken tuinbouw, energie en smart grid zijn helaas schaars. Omdat consultancy (bij de destijdse werkgevers) vaak onbetaald tussendoor werd gedaan, en dus niet goed definieerbaar was als eenduidige opdracht; maar ook omdat consultancy opdrachten vaak onder geheimhouding vallen.

cursussen

Ik heb regelmatig cursussen gegeven. Klimaatregeling, tuinbouwtechniek, en aanverwante onderwerpen; op MBO en af en toe ook op HBO niveau. Meestal avondcursussen, dus voor betrokken praktijkmensen.

Kennis overdragen is leuk. En zeker als je dat doet aan praktijkmensen, die die kennis direkt kunnen toepassen. En waar ik ook weer van leer door ze te helpen hun praktijkproblemen op te lossen.
In die zin is het ook weer verwant aan consultancy: help de leerlingen (klanten) hun probleem duidelijk te formuleren, dan is het al voor 80% opgelost.

Voor voorbeelden van cursussen die ik gegeven heb: zie het hoofdstuk tuinbouw.
(Overigens heb ik ooit ook een cursus computertechniek geschreven voor het LOI, maar dat is weer een heel ander verhaal).

klimaat

[mijn rol: architect]

Specificatie en begeleiding van ontwikkeling van de multi-climate. De multi-climate is een klimaatregelaar voor kleine glastuinbouwbedrijven. Het is een gedistribueerd systeem met aparte afdelings-, weerstation-, en ketelhuismodules; bedienbaar via slim menu of grafisch vanaf PC. Later hebben we ook andere regelingen (watergift, voedingsregeling) op dezelfde basis laten uitvoeren waardoor er een (voor de gebruiker) begrijpelijke eenheid in alle kasregelingen ontstond.

voeding

[mijn rollen: architect, projectleider]

Complete herontwerp van het DrainWaterControle systeem, alsmede praktijktesten en produktierijp maken daarvan. Het DrainWaterControle systeem meet het surplus aan watergift aan het gewas, waardoor berekend kan worden welk deel van de watergift door het gewas is opgenomen (gebruikt voor de groei, of verdampt). Specificatie van de inpassing van het daarop gebaseerde model voor de watergift in de Alliance tuinbouwcomputers. Hierbij de eerste toepassing van slangenpompen in de tuinbouw, als betrouwbare volumesensor in aggressieve omgeving.

gewas

[mijn rol: architect]
	Bedenken, laten ontwerpen en productierijp laten maken van een systeem om nauwkeurige infraroodsensor in te zetten in het gewas: planttemperatuurmeter. Innovatie in de tuinbouw: betrouwbaar en nauwkeurig meten van planttemperatuur, en inbedden in klimaatregeling. Inburgering van het begrip 'verdampingsdruk'. Ontwikkeld bij Brinkman, uiteindelijk door alle grote leveranciers overgenomen. Zie ook Brinkman, Hoogendoorn, HortiMaX, Priva.
[mijn rollen: projectleider, architect]
	Projectleiding bij de ontwikkeling van gewasgroeimodellen door PRI Wageningen; bouwen van prototype aansturing kasregeling door weer- en gewasmodellen; en later specificatie, inhoudelijke ondersteuning, en praktijktesten bij implementatie Croptimizer. Croptimizer: inzet van wetenschappelijke gewasgroei modellen als toplaag voor klimaatregeling. Daardoor wordt feitelijk de klimaatregeling opgewaardeerd tot 'gewasregeling'. Het prototype is in de praktijk getest in een lege maar wel verwarmde afdeling in de winter. Uitontwikkeling bleek helaas destijds nog op onoverkomelijke technische problemen (reken- en geheugencapaciteit) te stuiten.

spuitapparatuur

[mijn rollen: analyse, ontwerp, test]

De Spraymaster en Alumaster spuitrobots hadden in de beginfase, door de vernieuwende techniek, veel last van storingen. Ik heb in beide projecten de belangrijkste problemen geïnventariseerd en helpen oplossen. De Spraymaster (niet meer in de verkoop) was een laag-volume spuitende, volledig vrij rijdende, robot, die zichzelf m.b.v. een moederwagen van pad naar pad kan verplaatsen. De Alumaster (zie foto) is een hoog-volume spuitrobot die met hoge-druk slangen met de moederwagen verbonden is, en ook zichzelf van pad naar pad kan verplaatsen. Deze robots kunnen onbegeleid, bijvoorbeeld 's nachts als er niemand in de kas is, een spuitprogramma van specifieke paden afwerken.

cursussen

klimaatregeling

(MBO-niveau)
Van begrip van het klimaat zelf (welke fysische eigenschappen vormen samen 'het klimaat'), de mogelijkheden binnen een tuinbouwkas om het klimaat te beïnvloeden, een klein beetje regeltechniek, tot: hoe stel je de computer nu eigenlijk in.
En als finale natuurlijk: wat is belangrijk voor het gewas, dus hoe bepaal je de prioriteiten in je klimaat factoren (want alle factoren apart optimaliseren is natuurlijk een illusie).

tuinbouwtechniek

(HBO-niveau)
Wat vind je aan techniek in een kas: ten eerste de kas zelf, dan alle componenten voor klimaatregeling, voor de voeding, voor gewasbehandeling, voor logistiek, voor de administratie.
Wat heb je nodig voor specifieke teelten. Hoe maak je een investeringsplan, waar moet je rekening mee houden qua storingen en onderhoud.
Hoe ver ga je met automatisering, en hoe zet je je personeel optimaal in (want niet alles is automatiseerbaar).

portfolio management

[mijn rollen: architect, ontwerp]
	Ontwerp en begeleiding van de bouw van: PIM, uw Persoonlijke Informatie Manager. PIM was een online systeem wat uit de actuele handelsposities (gas en elektriciteit, in- en verkoop) van klanten, en de actuele marktkoersen, de openstaande posities en risico's voor de klant in beeld brengt. Inclusief actieve alarmering bij cruciale prijswijzigingen. PIM is volledig in samenwerking met klanten, accountmanagement, en de afdelingen communicatie en IT, in fases ontworpen. Pas het laatste prototype is als definitieve specificatie voor de bouw van de web-module naar de IT-afdeling gegaan.
	Sinds de fusie van Westland Energie Services met Powerhouse bestaat het produkt als zodanig niet meer, maar de ideeen zijn opgenomen in het nieuwe Powerhouse dashboard, en later ook door AgroEnergy in de EnergyManager.

handboek verwarming glastuinbouw

[mijn rollen: projectleiding, redactie, auteur]

Redactie van het geheel, en inhoud van enkele hoofdstukken van, de volledig herziene editie 2001 van het handboek verwarming glastuinbouw. Een volledig gereviseerd handboek, waarin alle aspecten van verwarming, koeling, scherming, energie-buffering, verzekeringsaspecten, kortom: klimaatregeling in de glastuinbouw worden besproken. Het handboek beschrijft zowel de technische opstellingen als het gebruik, en de optimalisaties. Inclusief allerlei praktijkvoorbeelden.

energie adviezen

Met name voor collega's t.b.v. klantadvisering, vaak in samenwerking met de Universiteit Wageningen, de gevolgen van klimaatregelinstellingen op het energieverbruik van kassen doorgerekend.
Meestal ten behoeve van klimaatadvies, in een enkel geval advisering aan collega-bedrijven of kennis-instituten.

[mijn rol: consultant]
	Als tuinbouwenergie-specialist en -adviseur deelgenomen aan GDR-sessie van het LEI. De GDR-sessies dienden ter onderbouwing van lange-termijn visie-ontwikkeling onder leiding van het LEI, t.b.v. het LEI-rapport 2020: energiedoelen gehaald.

Smart User, Smart Market

Als één van de projectleiders van PMC-II, maar vooral ook als specialist op actieve handel in elektriciteit, heb ik meegedacht over de toekomstige handel op het SmartGrid. Wat is mogelijk, wat is wenselijk, wat wil de consument, wat is economisch zinvol, wat is technisch haalbaar, en uiteindelijk: wat willen we in dit project testen.

[mijn rol: consultant]
	In het PowerMatchingCity II project wordt, met het SmartGrid als basis, een SmartMarket ontwikkeld. Vraag en aanbod van elektriciteit wordt continu met elkaar in overeenstemming gebracht. Hiertoe zijn zowel niet-stuurbare variabele bronnen (windmolens, zonnecellen, µCHP's) als stuurbare variabele afnemers (warmtepompen, wasmachine's, vaatwassers, elektrische auto's), als ook de variabele belasting van netwerk onderdelen, beschikbaar. Een systeem van automatisch loven en bieden moet er voor zorgen dat de vraag zoveel mogelijk op het aanbod gematcht wordt. De gebruiker kan hierin diverse randvoorwaarden en voorkeuren instellen.
Het project heeft proefgedraaid van 2011 tot 2014 bij circa 40 huishoudens, en heeft heel veel relevante kennis opgeleverd. Er wordt over de hele wereld gekeken naar deze uitgebreide praktijkproef.

elektrisch vervoer: slim laden

Binnen Essent wordt veel aandacht besteed aan elektrisch vervoer. Essent heeft een aantal volledig elektrische auto's in de eigen vloot.
Één onderdeel van het PowerMatchingCity II project is het 'slim laden' van deze auto's. Dat wil zeggen: bij voorkeur laden als de prijs en de netwerkbelasting laag is. Met natuurlijk als randvoorwaarde (door de gebuiker in te stellen) dat de auto wel bijtijds voldoende geladen is.

[mijn rollen: projectleiding, architect, ontwerp]
	Bedenken van een concept voor het hele traject: gebruik en inpluggen van de auto, veiligheid van het laden, gebruikersinterface. Alles met inachtneming van de nieuwste Europese veiligheidsnormen en communicatieprotocollen.
	Voor het PowerMatchingCity project de biedingsmethodiek bedacht, als ook de aansluiting, monitoring en aansturing van een parkeergarage als cluster binnen PowerMatchingCity. Daarnaast ook nadenken over commerciële laadconcepten voor bijvoorbeeld parkeergarage's, autodealers, ...
	Bouwen en inbouwen van de prototype hardware in 10 auto's; projectmanagement van de softwareontwikkeling verspreid over meerdere leveranciers; testen van het hele systeem.